TY - JOUR ID - 70308 TI - مناسبات فقه و سیاست در مکتب جبل عامل JO - فقه و سیاست JA - IJP LA - fa SN - 2717-3569 AU - رهدار, احمد AD - استادیار دانشگاه باقرالعلوم(ع)، قم، ایران. Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 1 IS - شماره 2 SP - 145 EP - 171 KW - جبل عامل KW - شهید اول KW - دولت ممالیک KW - دولت عثمانی KW - فقه مقارن و مکتب فقهی DO - 10.22081/ijp.2021.58034.1006 N2 - مکتب جبل عامل، یکی از مکاتب فقهی مهم تشیع می‌باشد که در فاصله سده‏های هشتم تا دهم هجری کانون و نقطه‌ ثقل اندیشه دینی تشیع بوده است. در مکتب مذکور، فقه شیعه برای نخستین‌بار از سیطره تبویب و ساختار فقهی اهل‌سنت رها شد و به همین سبب، همپای با فقیهی که پیش از این و از ابتدا نیز سیاسی بوده، خیز سیاسی‎شدن برداشته است. آمادگی سیاسی فقه شیعه در این دوره باعث شد تا دولت ممالیک و حاکمان متعصب سنّی آن، نسبت به آن حساسیت مضاعفی پیدا کنند. این امر، باعث شد محمد بن مکی، بنیان‌گذار مکتب جبل عامل را- که رویکردی مقارنه‌ای و حتی تقیّه‌ای داشت- در ابتدا به حبس خانگی بیاندازند و درنهایت، شهیدش کنند. وضعیت خاص منطقه جبل عامل که باعث شده بود در میانه قلمرو حکومت ممالیک قرار گیرد، مقتضی استفاده نوعی خاص از إعمال ولایت فقه؛ یعنی روش بهره‌گیری از وکیل فقهی بود. این روش، مستقیماً از سیره امامان هفتم تا یازدهم اتخاذ شده و امروزه یکی از مستندات نظریه وکالت فقیه می‌باشد. فقیهانِ مکتب جبل عامل؛ هرچند نتوانستند آرمان‌های سیاسی خود را در آن دوره و در جبل عامل اجرا کنند، اما با مهاجرت به ایران در عهد صفوی، بسیاری از آن دغدغه‌ها را در ایران عملی کردند. UR - https://ijp.isca.ac.ir/article_70308.html L1 - https://ijp.isca.ac.ir/article_70308_c9399514bd5669b2b377e18418eede53.pdf ER -