A Model for the Desirable Distribution of Political Power Considering the Position of the Clergy in Shahid Beheshti’s Thought

Document Type : Original Article

Authors

Political Studies Group, Faculty of History and Political Studies, Baqir al-Olum University, Qom, Iran

Abstract

This study aims to present a native and dynamic model for the distribution of political power in the Islamic Republic of Iran based on the ideas of Shahid Ayatollah Dr. Beheshti. The main issue of the research is the redefinition of the relationship between “divine legitimacy” and “popular acceptance” in the power structure and the examination of strategies to prevent concentration, inefficiency, and institutional gaps. The research method combines document analysis and comparative critique of Beheshti’s works and positions, alongside a conceptual comparison with competing theories such as Rousseau’s social contract and Foucault’s networked power. Findings indicate that the proposed model, inspired by Beheshti’s intellectual framework, delineates three interwoven layers: 1. The centrality of religious leadership and the Supreme Leader as a regulator linking fixed principles and variable needs; 2. Separation of powers and institutional balance to ensure justice, efficiency, and mutual oversight; 3. Active participation of the people, elites, and intermediary institutions (parties, councils, Guardian Council) with the clergy’s mediating and discourse-building role in preserving legitimacy and reproducing social capital. The innovation of this model lies in emphasizing the responsible and reflective role of the clergy, as well as transparent mechanisms, public education, and civil institutions as executive tools for the sustainability and reproduction of legitimacy. The durability of this model depends on transparency, public oversight, avoidance of monopoly, and continuous functional reforms. This framework provides a foundation for future research in religious democracy and institutional engineering.

Keywords

References

آخوند خراسانی، ملا محمدکاظم. (1385). سیاست‌نامه خراسانی. تهران: کویر.
اخوان کاظمی، بهرام. (1388). حزب و تحزّب در اندیشه اسلامی. فصلنامه علمی فقه و اصول، 41(82)، صص 11-42.
پناهی، سجاد؛ محسنی، علی. (1400). تأثیر نظام امّت و امامت شهید بهشتی در تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. سیاست‌پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)، 8(28)،
صص 57-74.
خمینی، روح‌الله. (۱۳۷۸). صحیفه امام (ج1). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
حسینی بهشتی، سیدمحمد. (۱۳۶۱). او به‌تنهایی یک امت بود. تهران: واحد فرهنگی بنیاد شهید.
حسینی بهشتی، سیدمحمد. (۱۳۶۱). سخنرانی یا نوشتار. روزنامه جمهوری اسلامی.
حسینی بهشتی، سیدمحمد و دیگران. (۱۳۸۱). آزادی، هرج‌ومرج، زورمداری. تهران: بقعه.
حسینی بهشتی، سیدمحمد. (۱۳۸۷). محیط پیدایش اسلام. تهران: نشر بقعه.
حسینی بهشتی، سیدمحمد. (۱۳۸۸). حزب جمهوری اسلامی؛ مواضع تفصیلی. تهران: نشر بقعه.
حسینی بهشتی، سیدمحمد. (۱۳۹۰/الف). مبانی نظری قانون اساسی. تهران: نشر روزنه.
حسینی بهشتی، سیدمحمد. (۱۳۹۰/ب). ولایت، رهبری، روحانیت. تهران: نشر روزنه.
حسینی بهشتی، سیدمحمد. (۱۳۹۰/ج). حزب جمهوری اسلامی؛ گفتارها، گفتگوها و نوشتارها. تهران: نشر روزنه.
حسینی بهشتی، سیدمحمد. (۱۳۹۰). اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا (تهیه و تنظیم: بنیاد نشر آثار و اندیشه‌های شهید آیت‌الله دکتر بهشتی). تهران: نشر بقعه.
حسینی بهشتی، سیدمحمد. (۱۳۹۴). شناخت اسلام. تهران: نشر روزنه.
حسینی بهشتی، سیدمحمد. (۱۳۹۴). اقتصاد تعاونی. تهران: نشر روزنه.
حسینی بهشتی، سیدمحمد. (۱۳۹۴). ضرورت و روح تشکیلات. تهران: نشر روزنه.
حسینی بهشتی، سیدمحمد. (۱۳۹۷). نظام اقتصادی در اسلام. تهران: نشر روزنه.
حسینی بهشتی، سیدمحمد. (۱۳۹۷). حزب جمهوری اسلامی؛ مواضع تفصیلی (چاپ جدید). تهران: نشر بقعه.
حسینی بهشتی، سیدمحمد. (۱۴۰۰). در مکتب قرآن. تهران: نشر روزنه.
حسینی‌زاده، سیدمحمدعلی. (۱۳۸۶). اسلام سیاسی در ایران. قم: دانشگاه مفید.
حرّ عاملی، محمد بن حسن. (۱۴۱۲ق). وسائل‌الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة (ج18). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
طبرسی، احمد بن علی بن ابی‌طالب. (۱۳۸۱). الاحتجاج على أهل اللِّجاج (چاپ اول). تهران: دارالکتب الإسلامیة.
روسو، ژان ژاک. (1402). قرارداد اجتماعی (مترجم: سعید حبیبی). تهران: قاصدک صبا.
راسخی لنگرودی، احمد (1392). مهار قدرت. تهران: علم.
راش، مایکل. (1377). جامعه و سیاست: مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی (مترجم: منوچهر صبوری). تهران: سمت.
ریتزر، جورج. (1377). نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر. تهران: علمی.
دال، رابرت. (1397). چندسالاری: مخالفت و مشارکت (چاپ اول). تهران: نشر شیرازه.
فوکو، میشل. (1383). اراده به دانستن (مترجم: نیکو سرخوش و افشین جهان‌دیده). تهران:
نشر نی.
فیرحی، داود. (1391). رهبری و حکومت در اندیشه شهید بهشتی: نظریه امت و امامت. فصلنامه سیاست، 42(1)، صص 287-310.
قاسمی، صدیقه. (۱۳۹۵). شناخت اندیشه‌های اجتماعی شهید آیت‌الله دکتر سیدمحمدحسینی بهشتی. تهران: نشر روزنه.
قریشی، سیدعباس؛ معصومی، مجید. (1399). جایگاه قدرت در قانون اساسی و نظام جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست‌های راهبردی کلان، 8(3)، صص 560-575.
کاستلز، مانوئل. (1380). عصر اطلاعات: ظهور جامعه شبکه‌ای (مترجم: احد علیقلیان و افشین خاکباز، ج1). تهران: طرح نو.
گیدنز، آنتونی. (1383). چکیده آثار گیدنز (چاپ اول). تهران: ققنوس.
لوکس، استیون. (1375). قدرت: نگرش رادیکال (مترجم: عماد افروغ). تهران: خدمات
فرهنگی رسا.
مجلس خبرگان قانون اساسی. (۱۳۶۴). صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: مجلس شورای اسلامی.
مقام معظم رهبری. (۱۳۶۸). بیانات ایشان، برگرفته از پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=17510
مهاجری، مسیح. (۱۳۸۰). جاودانه تاریخ (ج۶). تهران: سازمان انتشارات روزنامه جمهوری اسلامی.
ملک‌زاده، مهدی. (1364). تاریخ انقلاب مشروطیت ایران. تهران: انتشارات علمی.
نائینی، محمدحسین. (1386). تنبیه الامه و تنزیه المله (با مقدمه، تصحیح، ویراستاری، شرح و تعلیق روح الله حسینیان). تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
Foucault, M. (1980). “Truth and Power.” In C. Gordon (Ed) , Power/Knowledge: Selected Interviews and Other Writings, 1972-1977. Brighton: Harvester
 
Jurisprudence and Politics
Volume 5, Issue 1 - Serial Number 9
November 2025
Pages 74-104

Files

History

  • Receive Date: 25 July 2025
  • Revise Date: 14 September 2025
  • Accept Date: 27 September 2025

Share

How to cite

Statistics