ضرورت تأسیس نظام سیاسی اسلامی در آموزه‏های قرآنی

لک زایی, رضا; لک زایی, نجف

doi:10.22081/ijp.2025.72044.1076

ضرورت تأسیس نظام سیاسی اسلامی در آموزه‏های قرآنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

رضا لک زایی ¹ ^¶
نجف لک زایی ² ^¶

¹ استادیار، پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق×، قم، ایران.

² استاد تمام، دانشگاه باقرالعلوم(ع)، قم، ایران

10.22081/ijp.2025.72044.1076

چکیده

این مقاله ضرورت تأسیس نظام سیاسی اسلامی را براساس نهادهای پنجگانه شامل خانواده، اقتصاد، بهداشت، تعلیم و تربیت، و دولت براساس آموزه‌های قرآنی بررسی می‌کند. یافته‌ها نشان می‌دهد قرآن کریم دولت اسلامی را به‌عنوان نهاد محوری تأمین کننده امنیت مادی و معنوی سایر نهادها معرفی کرده و با اشاره به حکومت‌های تاریخی مانند طالوت و داود و‌... لزوم حاکمیت دینی را در اداره جامعه اثبات می‌کند. این مقاله با استفاده از روش استنباطی و روش دلالت که در دانش اصول فقه تبیین شده، با تکیه بر آیات قرآن کریم به تشریح ضرورت تأسیس نظام سیاسی اسلامی پرداخته است. تبیین ضرورت نظام سیاسی با توجه به نهادهای اساسی براساس آموزه‏های قرآنی، و توجه ویژه به مفهوم امنیت دنیوی و اخروی و ارائه تقریری جدید از نسبت دین به‌عنوان فرانهاد با سایر نهادها، از نوآوری‌های مقاله حاضر به شمار می‌رود

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Necessity of Establishing an Islamic Political System in Quranic Teachings

نویسندگان [English]

Reza Lakzaee ¹
Najaf Lakzaee ²

¹ Assistant Professor, Imam Sadiq Islamic Sciences Research Institute, Qom, Iran

² Professor, University of Baqir al-Olum, Qom, Iran

چکیده [English]

This article examines the necessity of establishing an Islamic political system based on five fundamental institutions: family, economy, health, education, and the state, within the framework of Quranic teachings. The findings show that the Holy Quran presents the Islamic state as the central institution that ensures the material and spiritual security of the other institutions. By referencing historical governments such as those of Talut and David, it demonstrates the necessity of religious governance in managing society. Employing inferential and indicative methods as defined in the science of usul al-fiqh, this study elaborates on the necessity of establishing an Islamic political system grounded in the Quran. Highlighting the role of political order in relation to foundational institutions, with particular emphasis on worldly and otherworldly security, and offering a new articulation of religion as a super-institution in relation to others, constitute the main innovations of this paper.

کلیدواژه‌ها [English]

Islamic political system
five institutions
religious governance
otherworldly security
Quranic teachings
Islamic political theory

مراجع

* قرآن کریم

ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر. (بی‌تا). تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دار الکتب العلمیة

امام خمینی، ‌سیدروح‌الله. (1390). ولایت فقیه (چاپ بیست‌ وچهارم). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.

امام خمینی، سیدروح‌الله. ‌(1373‌). آداب الصلوة (چاپ سوم) تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.

امام خمینی، ‌سیدروح‌الله. (1434ق). البیع. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار الإمام الخمینی.

امام خمینی، سید روح الله‌(1389‌). شرح چهل حدیث (چاپ پنجاه و یکم) تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.

امیدی مهدی. (1394). چالش‌های فراروی جریان اسلام‌گرا در مواجهه با جریان سکولار در جهان عرب. فصلنامه علمی مطالعات انقلاب اسلامی. ۱۲(۴۳) صص ۱۳۹-۱۵۸.

جوادی آملی، عبدالله. (1381). نسبت دین و دنیا؛ بررسی و نقد نظریه سکولاریسم (تحقیق و تنظیم: علیرضا روغنی موفق، چاپ دوم). قم: نشر اسراء.

جوادی آملی، عبدالله. (1398). تسنیم: تفسیر القرآن الکریم (تنظیم: حسین اشرفی، حیدرعلی ایوبی، ولی الله عیسی‌زاده، چاپ پنجم). قم: إسراء.

جوان آراسته، حسین. (1401). نظام سیاسی در اسلام (چاپ دوم). قم: بوستان کتاب.

ذاکرصالحی، غلامرضا. (1377). بررسی پنج دیدگاه در زمینه ضرورت تأسیس حکومت اسلامی: نظریه اهل سنت. در: گزیده مقالات دهمین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی. تهران: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی.

طوسی، محمد بن حسن. (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن (ج3). قم: مکتب الإعلام الإسلامی.

طوسی، نصیرالدین محمد بن محمد. (1367). اساس الاقتباس (مصحح: محمدتقی مدرس رضوی). تهران: دانشگاه تهران.

عبدالرازق، علی. (۱۹۲۵). الإسلام وأصول الحکم: بحث فی الخلافة و الحکومة فی الإسلام. القاهرة: المطبعة المصریة.

عراقـى، ضیاءالدیـن. (1361). بدائـع االفـکار فـی األصـول، (تقریـرات میـرزا هاشـم آملـى، ج1). نجـف اشـرف؛ المطبعـة العلمیـه.

فیرحی، داود. (1382). نظام سیاسی و دولت در اسلام. تهران: انتشارات سمت.

لک‏زایی، نجف. (1398). امنیت متعالیه. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

مطهری، مرتضی. (1401). مقدمه‌ای بر حکومت اسلامی. تهران: صدرا.

معتصمی، عبدالرحمن. (1402). نظام سیاسی اسلام. تهران: احسان.

مهدوی زادگان، داوود. (1384) بحران سکولاریسم در جهان اسلام، فصلنامه علوم سیاسی 8(32)، صص 195 – 200.

موسوی، محمد. (1384). نظام سیاسی و دولت در اسلام. تهران: دانشگاه پیام نور.

نصرتی، علی‌اصغر. (1383). نظام سیاسی اسلام (ج1). قم: مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران (نشر هاجر).

جعفری‌تبریزی، محمدتقی. (1378). سکولاریسم یا حذف دین از زندگی دنیوی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلام.

یوسفی مقدم، محمدصادق. (1400). ضرورت تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت براساس آیات قرآن با تأکید بر دیدگاه‌های مقام معظم رهبری. فصلنامه حکومت اسلامی، 26(4)، صص ۱۲۷–۱۴۶.

مصباح یزدى، محمدتقى. (1391). جامعه و تاریخ از نگاه قرآن. قم: انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینی.